Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego, potocznie nazywane IKZE, to wyjątkowy produkt oszczędnościowy. Jego najważniejszą zaletą jest to, że dokonywane w danym roku wpłaty można odliczyć od podstawy opodatkowania (na zasadach określonych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych) i tym samym uzyskać ulgę w podatku PIT.
Pytanie: Kiedy wprowadzono IKZE?
Ustawa z dnia 25 marca 2011 r. o zmianie niektórych ustaw związanych z funkcjonowaniem systemu ubezpieczeń społecznych (Dz. U. Nr 75, poz. 398) wprowadziła zmiany do ustawy o indywidualnych kontach emerytalnych z dnia 20 kwietnia 2004 r., umożliwiające założenie, obok funkcjonującego już indywidualnego konta emerytalnego (IKE), dodatkowego indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego (IKZE). W ten sposób katalog produktów związanych z dobrowolnym oszczędzaniem na emeryturę od dnia 1 stycznia 2012 r. został poszerzony o nowy produkt.
Pytanie: Jakie są największe zalety korzystania z IKZE?
IKZE to wyjątkowy produkt mający na celu wspieranie systematycznego oszczędzania. Największą zaletą produktu są korzyści podatkowe związane z oszczędzaniem. Pierwsza to ulga w podatku PIT (wpłaty na IKZE można odliczyć od podstawy opodatkowania), druga to brak podatku od zysków kapitałowych w momencie wypłaty (brak tzw. podatku Belki).
Pytanie: Na czym polega ulga w podatku PIT z tytułu wpłaty na IKZE?
Ulga polega na możliwości odliczania wpłat na IKZE od podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Wpłaty na IKZE można odpisać od dochodu w swoim rocznym rozliczeniu PIT. Dokonując wpłaty na IKZE zapłacimy niższy podatek za dany rok, co oznacza albo zwrot z urzędu skarbowego lub niższą niedopłatę.
Pytanie: Kiedy nie zapłacę podatku od zysków kapitałowych z IKZE?
Podatek od zysków kapitałowych wynosi na dzień dzisiejszy 19% i jest potocznie zwany podatkiem Belki. Skorzystanie z ulgi od podatku od zysków kapitałowych wymaga spełnienia kilku warunków.
Po pierwsze wypłata środków z IKZE może nastąpić po 65 roku życia oszczędzającego (bez względu na płeć oszczędzającego). Przed dokonaniem wypłaty należy dokonywać wpłat na IKZE przez co najmniej 5 lat (mogą to być dowolne lata pomiędzy otwarciem IKZE, a dokonaniem wypłaty).
Pytanie: Czy środki na IKZE są „zamrożone” ?
Nie! Środki na IKZE nie są „zamrożone” i oszczędzający ma do nich dostęp w dowolnym momencie trwania produktu. Trzeba jednak pamiętać, że dokonanie zwrotu z IKZE wymaga dokonania wypłaty całości zgromadzonych środków, a wypłaconą kwotę dodaje się do dochodów w danym roku, w którym wypłata nastąpiła i odprowadza podatek dochodowy.
Pytanie: Jaki podatek zapłacę od dokonanego zwrotu z rachunku IKZE?
Zwrot środków podlega opodatkowaniu PIT wg skali podatkowej.
Pytanie: Czy od wypłaty z IKZE po 65 roku życia zapłacę jakiś podatek?
Tak. Jeżeli spełnisz warunki do wypłaty z IKZE (osiągniesz 65 rok życia oraz dokonywałeś wpłat w co najmniej 5 latach kalendarzowych) zapłacisz 10% zryczałtowany podatek od całej wypłaconej kwoty.
Pytanie: Czy środki na emeryturę z IKZE mogę wypłacić jednorazowo czy musi to być moje dodatkowe miesięczne świadczenie?
O sposobie wypłaty środków po 65 roku życia decyduje oszczędzający. Wypłaty możesz dokonać zarówno jednorazowo jak i w postaci comiesięcznej raty. Wypłata w ratach następować będzie przez co najmniej 10 lat, chyba że okres oszczędzania w ramach IKZE był krótszy (jednak nie mniej niż 5 lat).
Pytanie: Czy każdy może otworzyć IKZE?
Poprawna odpowiedź brzmi nie, choć w praktyce są to wyjątki. Konto IKZE jest dostępne dla osób, które ukończyły 16. rok życia (osoby przed 18. rokiem życia mogą wnosić wpłaty tylko w roku, w którym osiągnęły dochody z tytułu umowy o pracę). IKZE nie może otworzyć osoba po 65 roku życia, która już wcześniej gromadziła środki na IKZE i dokonała wypłaty środków (spełniła ustawowe przesłanki do wypłaty).
Pytanie: Czy mogę mieć kilka IKZE w różnych Instytucjach Finansowych?
Nie! IKZE można posiadać jedno i tylko w jednej Instytucji Finansowej w danym momencie.
Pytanie: Czy mogę oszczędzać na IKZE razem ze współmałżonkiem?
Nie. Na jednym IKZE może gromadzić środki wyłącznie jeden oszczędzający. Ustawa nie przewiduje prowadzenia wspólnego konta IKZE np. dla małżonków. Natomiast każdy z małżonków (czy konkubentów) może dokonywać wpłat na swoje konto IKZE niezależnie.
Pytanie: Czy mogę korzystać z IKZE jak mam już IKE?
Tak. Korzystanie z IKE, PPK czy PPE nie ogranicza możliwości otworzenia rachunku IKZE.
Pytanie: Czy mogę otworzyć IKZE jeżeli jestem już emerytem?
Tak! Jeżeli wcześniej ktoś nie skorzystał z wypłaty, z IKZE po osiągnięciu 65 roku życia może otworzyć taki rachunek.
Pytanie: Ile mogę wpłacić na IKZE?
Obowiązuje górny limit wpłat na IKZE (dolny nie jest regulowany ustawowo, może to być nawet i 100zł w skali roku). Dla osób, które nie osiągają dochodu z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej, limitem wpłaty na IKZE w danym roku jest kwota odpowiadająca 1,2-krotności przeciętnego prognozowanego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok (określonego w ustawie budżetowej lub ustawie o prowizorium budżetowym lub w ich
projektach). Natomiast od 2021 roku obowiązuje wyższy limit dla osób prowadzących pozarolniczą działalność, w rozumieniu art. 8 ust. 6 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2021 r. poz. 423, z późn. zm.). Dla takich osób limit jest o 50% wyższy i wynosi 1,8-krotność przeciętnego prognozowanego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok. W 2024 roku limit wpłat na rachunek IKZE wynosi 9 388,80 zł, a dla osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą, aż 14 083,20 zł. W przypadku osób małoletnich wysokość wpłat jest ograniczona wysokością uzyskiwanego dochodu z pracy.
Pytanie: Co się stanie, gdy się pomylę i wpłacę na IKZE kwotę wyższą niż przysługujący mi limit?
Nie musisz się martwić. Jeśli przekroczysz roczny limit wpłat, instytucja finansowa, która prowadzi rachunek, zwróci Ci nadpłaconą kwotę. W niektórych instytucjach są specjalne programy, w których nadpłaty są z automatu przelewane na inne produkty finansowe.
Pytanie: Skąd Instytucja Finansowa prowadząca mój rachunek IKZE wie jaki limit do wpłat mi przysługuje?
Podczas zawierania umowy IKZE oszczędzający określa źródło dochodu oraz przysługujący mu tym samym limit do wpłat. Jeżeli w trakcie korzystania z IKZE zmieni się źródło osiąganego dochodu np. z umowy o pracę na pozarolniczą działalność gospodarczą, oszczędzający oświadcza, iż przysługuje mu wyższy limit do wpłat. Od tego momentu Instytucja Finansowa zna wartość przysługującego limitu.
Pytanie: W jaki sposób odliczam wpłatę na IKZE od dochodu?
Ulgę na IKZE wykazuje się w części B załączniku PIT/O dołączanym do zeznania rocznego PIT-28, PIT-37, PIT-36 (w tym PIT-36S) lub PIT-36L (w tym PIT-36LS).
Pytanie: Ile mogę zaoszczędzić na podatku wpłacając pieniądze na IKZE?
Limity wpłat na IKZE w 2024 wynoszą: 14 083,20zł w przypadku kwoty wpłat przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą oraz 9 388,80zł w przypadku kwoty wpłat przez pozostałe osoby. Oznacza to, że maksymalna ulga w podatku PIT może wynieść analogicznie 4506,62zł oraz 3004,42zł.
Pytanie: W jakiej Instytucji Finansowej mogę otworzyć IKZE?
IKZE jest formą „ustawowej nakładki” na istniejące produkty finansowe. Ustawa określa, które produkty można „opakować” w IKZE. Taki produkt otworzysz w banku, w PTE, w TFI, w TU dającym dostęp do funduszy UFK oraz w domu maklerskim. Jak widzisz takich produktów na rynku jest dziś kilkadziesiąt!
Pytanie: Czy mogę zmienić Instytucję Finansową jeżeli czuję się nieobsługiwany lub efekty zarządzania moim IKZE nie są dla mnie satysfakcjonujące?
Oczywiście, że tak. Nawet powinieneś ją zmienić. W każdym momencie można zmienić typ produktu IKZE oraz przenieść środki do innej instytucji finansowej (tzw. transfer środków z jednej instytucji do drugiej). Co więcej, jeżeli przenosimy nasze oszczędności z instytucji, w której posiadaliśmy IKZE przez ponad 12 miesięcy, nie poniesiemy żadnej dodatkowej opłaty transferowej. Taka opłata może być naliczona tylko w okresie pierwszego roku korzystania z produktu.
Pytanie: Czy środki z mojego IKZE mogę przetransferować tylko do innego IKZE, czy mam również inne możliwości jak IKE, PPK czy PPE?
Transfer środków zgromadzonych na IKZE możliwy jest tylko do innej instytucji prowadzącej IKZE, z która oszczędzający zawarł umowę transferową o prowadzenie IKZE.
Pytanie: Co się dzieje ze zgromadzonymi środkami w przypadku śmierci oszczędzającego?
Środki z IKZE podlegają dziedziczeniu! W przypadku śmierci środki dziedziczą spadkobiercy lub wskazane wcześniej w umowie osoby uposażone. Osoba, która dziedziczy gromadzone pieniądze, może przeznaczyć je na dowolny cel. Spadkobiercy i osoby uprawnione do otrzymania środków z IKZE, dokonujące ich wypłaty, płacą 10% zryczałtowany podatek dochodowy. Przeniesienie środków na własne IKZE odracza moment zapłaty podatku do czasu wypłaty środków.
Okiem praktyka! Ten artykuł nie powstał przy współpracy ze sztuczną inteligencją (AI). Bazuje on na mojej wiedzy oraz wieloletnim doświadczeniu. Na dzień dzisiejszy pomogłem osobiście ponad 250 osobom podpisać umowę o prowadzenie IKZE. Zgromadzone aktywa moich klientów, w tych produktach, sięgają kilku milionów złotych, a łączna wartość korzyści podatkowych dla oszczędzających szybko zbliża się do kwoty 2.000.000zł.
Zagwozdka: Jestem już na emeryturze, po co mi to IKZE?
IKZE to nakładka na produkt finansowy, która niesie dla oszczędzającego konkretne korzyści. Jeżeli jesteś na emeryturze ale nadal płacisz podatek PIT oznacza to, że być może w Twoim życiu są cele finansowe oddalone w czasie o 5 i więcej lat, a IKZE pomoże Ci je zrealizować z większym prawdopodobieństwem. Moi klienci, emeryci, uruchamiają IKZE jako krótkoterminowy program oszczędnościowy z myślą o swoich wnukach. Pieniądze i tak by oszczędzali ale przy okazji oszczędzają na podatku, oszczędzają bardziej efektywnie.
Zagwozdka: Czy na IKZE można stracić?
Tak, można ale… Wysokość oraz prawdopodobieństwo straty na oszczędzaniu w IKZE zależy od dwóch głównych elementów. Pierwszy to wybór strategii inwestycyjnej w ramach danego produktu, a drugi to wysokość podatku jaki płacisz. Ja nie znam, ani jednego z moich klientów, który byłby na minusie, na swoim produkcie IKZE. Oceniając zysk bądź stratę uwzględniam zarówno stopę zwrotu z portfela funduszy jak i uzyskaną dotychczas ulgę podatkową.
Zagwozdka: Jak osiągnąć najwyższy poziom efektywności korzystając z IKZE?
Nie da się dziś powiedzieć jaka klasa aktywów, w okresie oszczędzania w IKZE przez daną osobę, osiągnie średniorocznie najwyższą stopę zwrotu. Wybór strategii będzie miał na pewno olbrzymi wpływ na finalny efekt naszego oszczędzania. Jest jednak kilka zasad, które się staram wpoić klientom, aby maksymalizować efektywność ich działań jednocześnie maksymalizując zysk i prawdopodobieństwo sukcesu.
- Zasada nr.1: Jeżeli płacisz podatek dochodowy w wysokości 32% po prostu musisz mieć IKZE!
- Zasada nr.2: Wpłacaj zawsze maksymalny, przysługujący Ci limit!
- Zasada nr.3: Wpłacaj zaplanowaną kwotę na początku roku (najlepiej cały limit w styczniu).
- Zasada nr.4: Reinwestuj, a nie przejadaj odpis podatkowy, który Ci się należy z tytułu wpłaty na IKZE.
WAŻNE! Nie wszystkie zasady muszą dotyczyć Ciebie, abyś przekuł oszczędzanie w IKZE w bardzo efektywną formę inwestowania swoich środków.
Zagwozdka: Jestem lekarzem, z tytułu dochodów, z umowy o pracę „wpadam w drugi próg podatkowy”, a ponadto osiągam dochody z tytułu prowadzenia jednoosobowej działalności gospodarczej, jestem na ryczałcie? Jaki limit mi przysługuje i czy opłaca mi się mieć IKZE?
Nie jestem doradcą podatkowym i nie wydaję jakichkolwiek interpretacji związanych z podatkami. Niemniej mnogość przypadków moich klientów zaowocowała spotkaniem się przeze mnie w praktyce z opisaną, w zagwozdce sytuacją. Dyr. KIS w wydanych interpretacjach indywidualnych potwierdza, że w przypadku prowadzenia działalności gospodarczej oraz jednocześnie osiągania dochodów ze stosunku pracy, jak też dokonywaniem wpłat na IKZE zgodnie z limitem dla osób prowadzących działalność gospodarczą brak jest zakazu dla odliczenia takiej wpłaty od dochodu ze stosunku pracy. Oczywiście wskazać należy, że pozostałe wynikające z przepisów warunki dla dokonania odliczenia muszą być spełnione. Jest to jeden z tych przypadków, w którym korzyść podatkowa może wynieść w 2024 roku nawet 4506,62zł.
Zagwozdka: Zostało mi do emerytury raptem kilka lat. Czy warto otwierać IKZE?
Odpowiedź jest jedna i oczywista, środków na emeryturę nigdy nie za wiele. Zasada powinna być wg. mnie jedna. Jeżeli płacisz podatek PIT oraz jest on nie niższy niż 8,5% to zawsze opłaca się korzystać z IKZE. Przynajmniej to nam mówi królowa nauk, matematyka!
Zagwozdka: Jesteśmy małżeństwem, mamy wspólnotę podatkową i wspólnie rozliczamy się z fiskusem. Między nami jest duża dysproporcja w dochodach. Ja zarabiam ponad 200.000zł rocznie brutto, a mąż 80.000zł brutto, oboje mamy umowę o pracę. Czy opłaca się, żeby mąż również otwierał IKZE?
Analogicznie do zagwozdki powyżej. Tak, opłaca się! Nie jestem doradcą podatkowym i nie wydaję jakichkolwiek interpretacji związanych z podatkami. Niemniej mnogość przypadków moich klientów zaowocowała spotkaniem się przeze mnie w praktyce z opisaną, w zagwozdce sytuacją. Rozliczając się wspólnie z fiskusem osiągacie synergię i finalna korzyść z tytułu wpłaty na IKZE przez męża będzie taka sama jak w Twoim przypadku.
Zagwozdka: Oszczędzanie na emeryturę mnie nie kręci. Nie czuję tego jeszcze, temat emerytury wypieram (nie dożyję, dostanę w spadku dwa mieszkania, emerytura z ZUS jest spoko, jakoś to będzie) ale to IKZE jest spoko. Co poradzisz?
Tu się kłania sztuka Planowania Finansowego. IKZE to narzędzie, które należy wpleść umiejętnie w ogół już podjętych oraz planowanych decyzji finansowych. Zapomnij o tym, że środki, które wpłacasz na IKZE mają iść po Twoich 65 urodzinach na emeryturę. NIE MUSZĄ! Być może IKZE dla Ciebie będzie „poduszką kredytową”, gdyż kredyt hipoteczny zaciągnąłeś do 70 roku życia, a dzięki IKZE spłacisz go 5 lat wcześniej. Być może jesteś świeżo upieczonym rodzicem po 40tce i być może emerytury nie dożyjesz ale fajnie byłoby zgromadzić środki na wkład własny w zakup mieszkania przez Twoje dziecko i to w momencie, gdy skończy studia. Ups, będziesz miał wtedy ok 65 lat.
Wniosek jest następujący – oszczędzanie w IKZE, nie musi oznaczać oszczędzania na emeryturę!
Zagwozdka: Zarabiam ponad 50.000zł/msc co mi da takie IKZE na emeryturze skoro mogę wpłacać tam tylko 800zł/msc? To są jakieś grosze.
To są wyzwania tych czasów. Rozwarstwienie społeczne rośnie. Jedni twierdzą, że na oszczędzanie ich nie stać (ja twierdzę, że nie stać ich nie oszczędzać), drudzy mają tak wiele, że nie czują potrzeby. W zależności od tego ile ma się lat na „zasypanie luki emerytalnej” powinniśmy oszczędzać od 10% do nawet 30% swoich dochodów. Najcenniejszą radą finansową, której mogę Ci udzielić jest bądź efektywny i dywersyfikuj. IKZE nie da Ci się spokojnej finansowo emerytury ale jako element całej strategii wniesie do niej mnóstwo dobrego. Pozwoli obniżyć ryzyko na portfelu, wniesie dodatkowy kapitał z ulgi. Na emeryturze będzie elementem renty obok świadczenia ZUS, wypłat z IKE, PPK oraz
czynszu za wynajem mieszkań, których kupisz kilka do tego czasu. Nie pozwól, aby drzewo widok na las Ci przysłoniło.
Zagwozdka: Nie muszę oszczędzać! Zarabiam kilkadziesiąt tysięcy złotych miesięcznie, mam siedmiocyfrowe oszczędności, mieszkania na wynajem, spory spadek na horyzoncie, udziały w klinice, akcje dywidendowe… nie muszę, nic nie muszę.
Wiem, że nie musisz. Bądź po prostu efektywny w swoich decyzjach finansowych bo w tych zawodowych i życiowych widać, że jesteś.
Jeżeli nadal wahasz się czy korzystać z IKZE, odezwij się do mnie! Jeżeli chcesz korzystać z IKZE ale nie wiesz z produktu, której Instytucji Finansowej powinieneś skorzystać (nie wierzę w rankingi), odezwij się do mnie! Jeżeli masz już IKZE ale czujesz, że mógłbyś korzystać z niego efektywnie, odezwij się do mnie! Jeżeli masz IKZE ale nie jesteś zadowolony z obsługi Instytucji Finansowej, odezwij się do mnie! Jeżeli znasz kogoś (brata, siostrę, mamę, koleżankę z pracy lub sąsiada) kto powinien skorzystać z IKZE, niech on odezwie się do mnie!
